Czym są alimenty?
Alimenty, a właściwie obowiązek alimentacyjny, polega na dostarczaniu środków utrzymania oraz środków wychowania. Meritum tego obowiązku stanowi fakt, że jedna ze stron ma prawo żądać dostarczenia takich środków, natomiast druga strona ma obowiązek je dostarczyć. Poprzez dostarczenie środków utrzymania rozumie się zaspokajanie bieżących potrzeb uprawnionego takich jak: wyżywienie, mieszkanie, leki, odzież itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje między innymi starania o zachowanie zdrowia czy też prawidłowego rozwoju umysłowego i fizycznego. Wskazać należy, że dotyczy także stworzenia możliwości zdobycia dobrego wykształcenia, zapewnienia dostępu do dóbr kultury itp. Środki utrzymania i wychowania są w ścisłym związku ze sobą i z reguły nie da się ich rozdzielić. Wynika to z faktu, że przyświeca im ten sam cel – zaspokajanie potrzeb uprawnionego. Nie ma jednak konkretnego przepisu, który precyzuje w jakiej postaci mają być spełnione świadczenia alimentacyjne: w świadczeniu pieniężnym czy w naturze.
Kogo dotyczą alimenty?
Obowiązek alimentacyjny spoczywa przede wszystkim na krewnych w linii prostej (dziadkowie – rodzice – dzieci – wnuki) i na rodzeństwie (brat – siostra). Pokrewieństwo oznacza istnienie stosunku opartego na pochodzeniu od wspólnego przodka. Rozróżnia się krewnych w linii wstępnej (ojciec, dziadek, pradziadek) i zstępnej (syn, wnuk, prawnuk). Pojęcie rodzeństwa obejmuje krewnych w linii bocznej (brat, siostra również rodzeństwo przyrodnie), jeśli przynajmniej jedno z rodziców jest ich wspólnym przodkiem. Kto musi płacić alimenty? Obowiązek alimentacyjny istnieje również między małżonkami lub też pomiędzy byłymi małżonkami w określonych sytuacjach. Wygasa on po zawarciu przez małżonka uprawnionego do alimentów nowego związku małżeńskiego. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje, że może dotyczyć również innych osób bliskich, którzy nie są związani więzami krwi. Reguluje także obowiązek alimentacyjny ojca wobec dziecka pozamałżeńskiego, stosunki alimentacyjne między ojczymem lub macochą a pasierbem (przypadku przysposobienia). Ustawowe definicje pokrewieństwa i powinowactwa oraz wzajemne relacje w obrębie tych instytucji znajdują się w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Co zrobić w przypadku niewywiązywania się z alimentów?
Ciężar dowodowy wykazania wysokości i konieczności dostarczania środków utrzymania spoczywa na osobie, która dochodzi alimentów. Niezbędne w tym zakresie jest oparcie się na wiedzy i doświadczeniu prawnika od spraw rodzinnych, który prawidłowo zredaguje pozew, ale też pomoże w sposób klarowny dla sądu przedstawić dowody na realną, oczekiwaną wartość alimentów.
Gdy Sąd wydał wyrok zasądzający alimenty, a osoba zobowiązana do ich płacenia uchyla się od spełniania tego obowiązku, wówczas można skierować sprawę do komornika w celu wszczęcia egzekucji alimentów. Aby wyrok mógł być wykonany w drodze egzekucji, musi być zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Długi alimentacyjne są traktowane w sposób szczególny, ponieważ mają pierwszeństwo przed innymi, tzn. jeżeli zobowiązany do płacenia alimentów ma kredyt, którego nie spłaca, to i tak egzekwowane od niego pieniądze w pierwszej kolejności są przeznaczone na spłatę alimentów. Koszty egzekucji komorniczej ponosi dłużnik. Komornik ustala, jakie dochody i majątek posiada osoba zobowiązana do alimentów. Uchylanie się od obowiązku płacenia alimentów jest przestępstwem art. 209 Kodeksu karnego.
