Wszystko o alimentach
Zgodnie z definicją, którą wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich “alimenty są to regularne, obligatoryjne świadczenia najczęściej na rzecz członków rodziny, polegające na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania.”
Kto musi płacić alimenty?
Obowiązek alimentacyjny przede wszystkim ciąży na krewnych w linii prostej oraz na rodzeństwie (w pierwszej kolejności dotyczy kręgu zstępnych, następnie wstępnych). Jednakże mówiąc o alimentach najczęściej mamy na myśli świadczenia alimentacyjne, które obciążają małżonka winnego rozpadu małżeństwa oraz alimenty, które musi płacić rodzic na rzecz dziecka. Istotne jest, że obowiązek alimentacyjny dotyczy zarówno rodziców biologicznych, jak i przysposabiających czy adoptujących dziecko.
Kto może się ubiegać o alimenty?
Zazwyczaj o alimenty występują małżonkowie w trakcie lub po rozwodzie, pod których opieką są dzieci, w szczególności w sytuacji, gdy drugi z rodziców niechętnie łoży na dzieci lub też całkowicie uchyla się od jakichkolwiek płatności.
Jak ubiegać się o alimenty?
W celu uregulowania kwestii alimentów należy złożyć pozew o alimenty w sądzie rejonowym właściwym miejscowo. Przy ustalaniu sądu, do któego wnosimy pozew, należy wziąć pod uwagę miejsce zamieszkania strony, która nie łoży na dziecko, lub też miejsce zamieszkania dziecka. W praktyce często bierze się pod uwagę jednak miejsce zamieszkania dziecka, ponieważ po rozstaniu zdarzają się sytuacje, że nie mamy wiedzy gdzie aktualnie przebywa były partner.
Przepis art. 32 Kodeksu postępowania cywilnego
[Właściwość sądu w sprawach o alimenty i o ustalenie ojcostwa]Powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Jeżeli dziecko jest już pełnoletnie (o pełnoletności nie mówimy jedynie w sytuacji ukończenia 18 roku życia – w szczególnych przypadkach za osobę pełnoletnią uważamy także kobietę, która ukończyła 16 lat) – musi ono złożyc pozew samodzielnie. W przypadku dzieci niepełnoletnich, powodem staje się rodzic, który w imieniu dziecka wytacza powództwo.
Jak wygląda pozew o alimenty?
Poprawnie skonstruowany pozew składa się z wielu elementów – poza oczywistymi kwestiami takimi jak adres sądu czy dane stron, w pozwie wskazać należy kwotę alimentów oraz datę ich wpłaty. Należy także skompletować dokumenty, które będą stanowiły załączniki do pozwu. Nie jest to łatwe, ponieważ nie mając doświadczenia w tego typu sprawach, nie wiemy czego konkretnie oczekuje od nas Sąd i co powinniśmy w szczególności wziąć pod uwagę. Jeśli nie masz pewności czy posiadasz wszystkie dokumenty i poprawnie wyliczasz kwoty – skorzystaj z pomocy prawnej w uzyskaniu alimentów.
Obowiązkowo we wniosku musimy opisać sytuację majątkową nie tylko swoją, ale także osoby, od której domagamy się alimentów. Aby uzasadnić wysokość świadczeń powinniśmy dołączyć podsumowane wydatki na dziecko, najlepiej imienne (bezimienne nie są zbyt dobrym dowodem) dowody zakupów. Swoje twierdzenia można poprzeć także poprzez powołanie świadków, których należy wymienić w piśmie oraz wskazać na jaką okoliczność mają być powołani.
Kto może odbierać alimenty?
Podstawa prawna – uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1977 r., sygn. III CZP 14/77
„Jeżeli w wyroku została wymieniona osoba uprawniona do odbioru alimentów zasądzonych na rzecz małoletniego, wypłata świadczeń alimentacyjnych następuje do rąk tej osoby. Zmianę osoby uprawnionej do odbioru alimentów w imieniu małoletniego ustala się na podstawie odpowiedniego orzeczenia sądu opiekuńczego. W razie wątpliwości co do reprezentacji małoletniego organ egzekucyjny lub organ zobowiązany do wypłaty świadczeń zwraca się o wyjaśnienie do sądu opiekuńczego”.
Po ukończeniu 18 roku życia dziecko uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych. Wobec faktu, że władza rodzicielska ustaje – rodzic, który wypłaca alimenty powinien przekazywać je bezpośrednio dziecku. W sytuacji, gdy alimenty są egzekwowane przez komornika, uprawniony winien mu zgłosić uzyskanie pełnoletności. Konieczne będzie także przedłożenie stosownego pełnomocnictwa. Jest to także w interesie strony płacącej alimenty, ponieważ sytuacje bywają różne, podobnie jak relacje w rodzinach. Może się zdarzyć, że dziecko popadło w konflikt z rodzicem, który do tej pory odbierał alimenty w jego imieniu. W takim układzie rodzic pobierający świadczenie nie przekaże pieniędzy uprawnionemu i tym samym obowiązek alimentacyjny nie zostanie wypełniony.
Jak długo wypłacać alimenty?
Obowiązek alimentacyjny nie wygasa po ukończeniu pełnoletności przez dziecko. Należy pamiętać, że przesłanką ustania obowiązku alimentacyjnego może być sytuacja, gdy uprawniony jest w stanie samodzielnie się utrzymać, a więc zazwyczaj jest to moment, kiedy uprawniony może podjąć pracę zarobkową.
Przepis art. 133 § 1 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
„§ 1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”.
„§ 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się”.
Ponadto obowiązek alimentacyjny względem byłego małżonka, który nie był winny rozpadu małżeństwa, wygasa po pięciu latach. Jednakże w sytuacju, gdy były małżonek ponownie weźmie ślub, obowiązek alimentacyjny wygasa bez względu na to czy jego stan majątkowy się polepszył, pogorszył czy pozostał bez zmian.
Kiedy przedawnia się roszczenie alimentacyjne?
Bardzo istotną kwestią dotyczącą alimentów jest okres przedawnienia. Zgodnie z art. 137 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat.
